Το βιβλίο Καλημέρα σας, κυρία Παχλαβί θα αποτελέσει τον δεύτερο τίτλο των εκδόσεων η βαλίτσα και θα εγκαινιάσει τη σειρά «απέναντι–ανταμώματα / πολιτικά κείμενα», η οποία δημιουργήθηκε για να συγκεντρώσει κείμενα, τα οποία άμεσα ή έμμεσα συνδέονται ή έχουν συνδεθεί με το λαϊκό, εργατικό, φοιτητικό, αντιρατσιστικό, φεμινιστικό ή ομοφυλοφιλικό κίνημα. Κύριο σώμα του βιβλίου θα αποτελεί η ανοιχτή επιστολή της Ουλρίκε Μαρί Μάινχοφ (1934-1976) προς τη Φαράχ Ντιμπά (γεν. 1938), τη σύζυγο του τελευταίου σάχη της Περσίας, Μοχαμάντ Ρεζά Παχλαβί (1919-1980), η οποία γράφτηκε με αφορμή την επίσημη ολιγοήμερη επίσκεψη του αυτοκρατορικού ζεύγους στη Δυτική Γερμανία στα τέλη Μαΐου και αρχές Ιουνίου 1967 και δημοσιεύτηκε στο τεύχος Ιουνίου του πολιτικού περιοδικού konkret που κυκλοφόρησε στα τέλη Μαΐου. Αυτή η ανοιχτή επιστολή της Ουλρίκε Μαρί Μάινχοφ αμέσως εκτυπώθηκε από φοιτητές της Παιδαγωγικής Σχολής του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου και μοιράστηκε ως προκήρυξη στης κινητοποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν στις 2 Ιουνίου 1967 στο Δυτικό Βερολίνο.
Καλημέρα σας, κυρία Παχλαβί,
η ιδέα να σας γράψω μας ήρθε διαβάζοντας τη ΝΕΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ της 7ης και 14ης Μαΐου, όπου περιγράφετε τη ζωή σας με την ιδιότητα της αυτοκράτειρας. Σχηματίσαμε την εντύπωση ότι εσείς, όσον αφορά την Περσία, είστε απλώς ανεπαρκώς ενημερωμένη. Κατά συνέπεια ενημερώνετε εσφαλμένα και τους αναγνώστες των γερμανικών περιοδικών.
Με σκοπό να κυκλοφορήσει περίπου έναν χρόνο μετά το βιβλίο Φραντς Κάφκα, Ο Μπλούμφελντ, ένας γηραιός εργένης, με το οποίο η βαλίτσα έκανε την είσοδό της στον εκδοτικό χώρο, το Καλημέρα σας, κυρία Παχλαβί θα λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ της γερμανικής και της περσικής γραμματείας, οι οποίες θα αποτελούν τις δύο κύριες πηγές των εκδόσεων. Άλλωστε η βαλίτσα ως ιδέα προέκυψε τον Δεκέμβριο του 2019 στο Βερολίνο και χρωστά το όνομά της στο ομώνυμο διήγημα του Ιρανού συγγραφέα Μποζόργκ Αλαβί (1904-1997), το οποίο αρχίζει με την πρόταση: «Ένα πρωί Κυριακής του μήνα Τιρ ο καιρός στην πόλη του Βερολίνου ήταν μουντός και αποπνικτικός».
Ωστόσο, η κυκλοφορία αυτού του κειμένου της Ουλρίκε Μαρί Μάινχοφ έρχεται να κλείσει και έναν παλιό προσωπικό λογαριασμό, που έμεινε ανοιχτός πάνω από 20 χρόνια. Ήταν την εποχή που, αφού είχα ήδη ολοκληρώσει τη μετάφραση της αυτοβιογραφίας του Μαρσέλ Ράιχ Ρανίτσκι Η ζωή μου (Ίνδικτος, 2001), έγραφα τα κείμενα των σημειώσεων του μεταφραστή, ο όγκος των οποίων καθυστερούσε την έκδοση. Όταν προσπάθησα να δικαιολογηθώ στον εκδότη ότι έχω ήδη επισημάνει τα σημεία που χρειάζονται παραπομπές αλλά χρειάζομαι χρόνο, για να τις γράψω, και του αποκάλυψα ότι οι σημειώσεις θα ήταν 800, μου είπε: «Ξέχνα το, το πολύ 200!» Έτσι, άρχισα να κάνω μια πρώτη επιλογή, να πετάω κάποιες σημειώσεις και να συνεχίζω να γράφω αυτές που θα κρατούσα.
Μια μέρα προσπαθούσα να συμμαζέψω τη σημείωση για την Ουλρίκε Μάινχοφ, την οποία ο Ρανίτσκι αναφέρει με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο. Είχα συγκεντρώσει πολλά στοιχεία για τη ζωή και τη δράση της, για την παρακολούθηση, τη σύλληψη και τη φυλάκισή της, για τα «άσπρα κελιά» και για τον θάνατό της, συμπεριλαμβανομένων εκτός της επίσημης εκδοχής περί «αυτοκτονίας διά απαγχονισμού» και χωρίων από την ιατροδικαστική έκθεση της διεθνούς επιτροπής που είχε συσταθεί για να εξετάσει την πραγματική αιτία θανάτου της. Μετά την οδηγία για την περικοπή του αριθμού των σημειώσεων θεωρούσα ότι μία σημείωση που ξεπερνούσε τη μία σελίδα, μπορεί και να μην έμπαινε στο τέλος, οπότε προσπαθούσα να σώσω ό,τι μπορούσε να σωθεί. Τη δουλειά μου διέκοψε νωρίς το απόγευμα το τηλεφώνημα από έναν φίλο, ο οποίος, απορώντας που δεν είχα μάθει τίποτα ακόμα, μου είπε να ανοίξω αμέσως την τηλεόραση.
Όταν γύρισα στο γραφείο μου αρκετή ώρα αργότερα, έσβησα με ένα απλό Delete ολόκληρη τη σημείωση. Ήταν 11 Σεπτεμβρίου 2001 και ένιωθα ότι κανείς πλέον δεν θα ήθελε να μάθει για τη ζωή, τη δράση και τον θάνατο της Ουλρίκε Μάινχοφ. Λίγες ημέρες αργότερα όμως το όνομά της μπήκε και πάλι στο σώμα των σημειώσεων, αυτή τη φορά ως μια απλή αναφορά στη σημείωση για τη Ραχήλ Φαρνχάγκεν: «[…] Εκτενής αναφορά στην προσωπικότητά της γίνεται στο βιβλίο του Dieter Wunderlich Αδιάλλακτες Γυναίκες, το οποίο περιλαμβάνει πορτραίτα δέκα γυναικών, αρχίζοντας από τη Ζαν Ντ’ Αρκ και κλείνοντας με την Ουλρίκε Μάινχοφ» (Μαρσέλ Ράιχ-Ρανίτσκι, Η ζωή μου, μτφρ. Αλέξανδρος Κυπριώτης, Ίνδικτος 2001, σ. 512).
Παρ’ όλ’ αυτά η απόφαση για την κυκλοφορία αυτού του βιβλίου σήμερα δεν θα είχε κανένα νόημα και καμία αξία αν ο λόγος της Ουλρίκε Μάινχοφ δεν αποκάλυπτε περίτρανα την υποκρισία και την ασυδοσία της απάνθρωπης και εγκληματικής κρατικής εξουσίας που αποξενωμένη από τον λαό της χώρας που κυβερνά τον θυσιάζει χάριν μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, έχοντας τη στήριξη του Τύπου και των ΜΜΕ. Φαινόμενο που ούτε χρονικά ούτε γεωγραφικά περιορίζεται στα χρόνια της δυναστείας των Παχλαβί αλλά συνεχίστηκε και μετά την Ισλαμική Επανάσταση και συνεχίζεται μέχρι σήμερα τόσο στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν όσο και σε άλλες δημοκρατίες ή δικτατορίες σε Ανατολή και Δύση.
Αθήνα, 9 Μαΐου 2022
